Loenen-Abcoude 25/05/97
de preek is incompleet bewaard gebleven
Broeders en zusters, geliefd in onze Heer, Jezus Christus,
Het hemels koninkrijk lijkt op een schat, die in een akker verborgen is. Iemand vindt die schat en verbergt hem weer. Hij is zo blij, dat hij alles gaat verkopen wat hij heeft, om die akker te kopen.
Ook lijkt het hemels koninkrijk op een handelaar, die mooie parels zoekt. Als hij een heel kostbare parel ontdekt, gaat hij alles verkopen wat hij heeft en koopt die parel.
Dat is het, nietwaar, waarom we hier zijn, en waarom we blij zijn en feest vieren vandaag? Dat is het tenslotte ook waarom jullie hier vooraan zitten, jongens, en straks jullie ja-woord aan God zullen geven. Wij, jullie, hebben die schat gevonden, die parel ontdekt. En Hij heeft ons hart veroverd en ons leven veranderd.
Christen zijn, bewust en expres christen zijn, waar komt dat vandaan? Is dat uit te leggen? Hoe komen wij erbij om hier vanmorgen allemaal naar de kerk te komen? Hoe komen jullie erbij, jongens, om hier straks te zeggen: Ik wil met God verder in mijn leven, en Hem mijn leven te laten bepalen? Uiteindelijk is dat een diep geheim, iets dat je niet kunt uit-leggen: het is niet logisch.
Je hoort als christen in de kerk niet bij een groep heel bijzondere mensen. De kerk is geen club van geslaagde zakenlui. Je kunt als christen ook niet zeggen: toen ik nog geen christen was, was ik ziek, zwak, misselijk en ongelukkig, net als al die andere niet-christenen, maar nu ben ik gezond, sterk, compleet en gelukkig, omdat God al mijn tekorten aanvult en mijn leven een succes-story maakt. Nee, wij zijn in de kerk niet rijk omdat er zoveel anderen arm zijn, en we hoeven dus al die andere mensen ook niet aan te praten dat ze zonder God wel ziek, zwak, misselijk en ongelukkig moeten zijn, zo van: kom bij ons, dan gaat het je pas goed.
Maar wat is hier dán aan de hand? Nou, dat is precies wat we lezen in deze twee gelijkenissen van Jezus. Waarom ben je christen? En waarom heb je alles over voor je christen-zijn? Omdat je zelf zo goed bent? Of zo slim? Of zo goed uit je ogen kijkt? Welnee, omdat je een schat gevonden hebt, die je alles waard is; een parel, waar je alles voor over hebt om die te kopen. Dat kun je vertellen, je kunt er een lang of een kort verhaal van maken, maar er blijft altijd iets inzitten van verbazing: we hebben een schat gevonden, eindeloos groot. En het is niet logisch om een schat te vinden. Dat overkomt niet iedereen. Het is ook niet logisch om als parel-handelaar, net die éne mega-parel te ontdekken die heel je leven verandert. Dat wordt je gegeven.
Laten we daarom vanmorgen even samen luisteren naar deze twee gelijkenissen van Jezus. Hij vertelt ze kort, maar in een paar woorden. Wij maken het verhaal langer en vullen er wat van in, maar het blijft gaan om datzelfde wonderlijke feit, dat God zich laat vinden als een schat, eindeloos in waarde.
Jezus zegt: het hemels koninkrijk lijkt op een verborgen schat, op een kostbare parel. Dat is, zoals meestal bij gelijkenissen, nog geheimzinnig gezegd. Het is een vergelijking met een onbekende. Wat bedoelt Hij met dat koninkrijk der hemelen? Iedereen kan wel raden dat het iets met God te maken heeft: hemels koninkrijk. Maar hoe en wat precies? Willen we daar achter komen, dan moeten we eerst maar eens naar die twee gelijkenissen zelf kijken. Tenslotte: dat (onbekende) koninkrijk komt ons leven binnen zoals die schat het leven van die eerste man binnenkwam, en zoals die kostbare parel het bestaan van die handelaar binnenkwam.
Dat hemels koninkrijk, waar Jezus het over heeft, is dus in ieder geval iets met heel veel invloed. Het zet je leven op z’n kop. Beide mensen gingen alles verkopen wat ze hadden. Hun hele bestaan, hun huis, hun spulletjes, hun eigen bezittingen, alles was hun minder waard dan die schat of dan die éne parel. Net zo als het vinden van die schat of die parel zó veel indruk maakte op de vinders ervan, wil dat hemels koninkrijk zó veel indruk op ons maken dat we alles er voor over hebben, dat heel ons leven er door bepaald wordt.
Nou, dan kunnen we al wel vast beginnen met wegstrepen, nietwaar? Dan gaat het in dat hemels koninkrijk, en dan gaat het ook in ons geloof, zeker niet om een soort theorie, een soort systeem of een wereldbeschouwing, een manier van kijken naar onszelf en naar de wereld om ons heen, waardoor alles op z’n plaats valt of zo. Want een mens moet wel behoorlijk gestoord zijn wil hij zijn hele bestaan opgeven voor een nieuwe kijk, een prachtige theorie, een levens- en wereldbeschouwing op zichzelf. Het gaat in dat koninkrijk, en net zo goed in ons geloof, niet om een heel dik boek met leer, theorieën, dogma’s en oplossingen voor de raadsels van de wereld, want dat soort dingen ráken mensen uiteindelijk helemaal niet.
En daar blijft het niet bij. Want als het zo is, dan kan het bij dat hemels koninkrijk en dus ook bij ons geloof, ook niet gaan om allerlei regeltjes en recepten voor ons leven. Ik heb nog nooit een mens zo enthousiast zien worden van wetten en regels en recepten, dat hij daar zijn hele hebben en houden voor aan de kant zou zetten. Ja, ik zie wel en hoor wel eens van mensen die heel hun leven door regeltjes laten bepalen. Maar dat zijn zelden of nooit enthousiaste mensen. Ze mogen dit niet en mogen dat niet, ze moeten dit en moeten dat. En daar blijft het dan bij. Maar hier zien we iemand die zo blij is dat hij zijn hele bezit verkopen gaat om dat éne te kunnen kopen, die schat, die parel.
Hier, bij dat hemels koninkrijk, bij ons christelijk geloof, gaat het om iets anders, om iets dat ons werkelijk raakt als de mensen die we zijn. Het gaat om iets dat zo on-vanzelfsprekend is als dat je een schat vindt, maar wat vervolgens vanzelf-sprekend je hele leven verandert. Wat is dat dan?
Nu was dat hemels koninkrijk iets waar Jezus het steeds over had. Van het begin af aan dat Hij Palestina rondging met zijn prediking, ging het steeds om dat hemels koninkrijk. Het hoofdstuk van Matteüs waar deze twee gelijkenissen in voorkomen, staat vol met andere gelijkenissen en opmerkingen over hetzelfde koninkrijk. Het was kennelijk Jezus’ geheim. Willen we daar iets van begrijpen dan moeten we de rest van zijn boodschap er bij betrekken.
Dan zien we dat het in dat hemels koninkrijk gaat over Gods grote geschenk voor mensen, om zijn alles omvattende gave van nieuw leven, eindeloos nieuw leven. Uiteindelijk blijkt het te gaan om de boodschap dat God een hele nieuwe wereld maken zal, waar het vrede zal zijn en waar het werkelijk eerlijk zal toegaan, waar geen oorlog en honger meer is, en waar het leven een eeuwig feest is. En het blijkt te gaan over alles wat daar bij hoort: over vergeving van je zonden, van alles wat je verkeerd gedaan hebt, ten onrechte niet gedaan; over een nieuw leven, nu al, in liefde en in goedheid; over bezieling en enthousiasme door de Geest van God zelf; over zorg en bescherming voor mensen in hun leven vandaag. Het blijkt in het koninkrijk te gaan over een God die onmetelijk is in zijn goedheid voor wie Hem vereren, onmetelijk als de hemel, over een God die houdt van ons zoals een vader van zijn kinderen houdt.
En als we dan nog eens kijken, dan blijkt dat werkelijk het geheim van Jezus. Het gaat in dat hemels koninkrijk om Jezus zelf, met alles wat Hij voor ons heeft gedaan en doet. Jezus Christus blijkt het geheim van God in wie al de schatten van wijsheid en kennis verborgen zijn, zoals we lazen in Kolossenzen. Want Hij is het die ons zo liefhad dat Hij zijn eigen bestaan voor ons opgaf en kwam om voor ons kwaad te lijden; Hij is het die ons een nieuw begin en nieuw leven geeft; Hij is het die ons laat leven in zijn Geest van liefde en goedheid; Hij is het die nu al voor ons zorgt en ons beschermt; Hij is het tenslotte die ons eens allemaal bij elkaar brengen zal op een nieuwe aarde, waar het vrede is en waar het helemaal eerlijk toegaat. Heel ons leven, van het begin af, tot in de verste toekomst, maakt Hij rijk met zijn gaven. Daar gaat het om.
Is dat vanzelfsprekend? Welnee. Je hoeft maar één journaal te beluisteren om te weten wat voor puinhoop deze wereld is. Je hoeft maar even in je eigen leven rond te kijken om te weten dat er verschrikkelijk veel verkeerd is en aan ontbreekt. Je kunt je nog zo gezond, sterk en gelukkig voelen, als de roes voorbij is en de nuchterheid terugkomt blijkt er ook slechtheid en ongeluk bij te horen. We hebben die schat, die parel, die eindeloze gave van goedheid, vrede en gerechtigheid echt niet verdiend, of zo. En toch is dat wat Jezus geeft aan iedereen die dat wil. Wij zijn uit onszelf niet van die mensen om van te houden, en toch houdt Hij van ons en geeft ons zijn gaven. Wat een eindeloos wonder! Zo on-vanzelfsprekend als een schat vinden, als een kostbare parel ontdekken.
Maar heb je die schat gevonden, die parel ontdekt, dan wordt het volstrekt vanzelf-sprekend, dat je daar alles voor over hebt. Je hele hebben en houden is minder waard dan deze grote gave van God. Niets is meer waard dan Jezus. Hij is ons alles. Voor Hem hebben we dan ook alles over. Hij is het geheim van ons geloof, en het geheim van ons léven uit ons geloof. Want God heeft ons niet een geest van lafhartigheid gegeven, maar een geest van kracht, liefde en zelfbeheersing. En iedereen die zegt dat Hij bij Jezus hoort, moet het kwaad uit de weg blijven. Maar wie bij Jezus hoort, leeft daar naar, en ontdekt al levende steeds meer van de eindeloze waarde van zijn schat.
Dat klinkt niet gek, allemaal. Maar de vraag kan bovenkomen: waarom dan niet iedereen zo onder de indruk is van Gods grote geschenk in de Here Jezus. Laten we nog eens naar die gelijkenissen kijken.
Hoe zat dat met die schat? Lag die gewoon open en bloot op die akker? Nee. Ze was verborgen. En ook die kostbare parel was verborgen, zoals elke parel, verborgen in de schelp en verborgen in de aangekoekte beschermende substantie in die schelp. Je moest wel parel-handelaar zijn en goed kijken om te zien dat hier echt een heel kostbare parel in zat. Zo is het toch met de Here Jezus ook? Wij kennen Hem uit de bijbel. En altijd weer zijn er mensen die zeggen: ach, oude verhalen, mooi verzonnen. Of: dat zal allemaal best, maar Jezus is al zo lang dood; het is allemaal al zo lang geleden dat het echt niet meer waar is. Waarom is het anders nog steeds zo’n rommel op aarde?
U hebt Jezus Christus lief zonder Hem ooit te hebben gezien, u gelooft in Hem zonder hem nu te aanschouwen. Maar u juicht van onuitsprekelijke hemelse vreugde, omdat u wordt gered.
Wees altijd blij. Bid zonder ophouden. Wees onder alle omstandigheden dankbaar, dat wil God van u in Christus Jezus.
Laten wij, die behoren tot de daag, nuchter zijn. We moeten ons met het geloof en de liefde uitrusten als met een pantser, en met de hoop op redding als met een helm.
Aan Hem die ons liefheeft, ons bevrijd heeft van onze zonden door zijn bloed, ons tot koningen gemaakt heeft, tot priesters voor God, zijn Vader, aan Hem de eer en de macht voor altijd! Amen.