Loenen-Abcoude 16/04/00
Loenen-Abcoude 14/04/02
Haarlem 07/07/02
Broeders en zusters, geliefd in onze Heer, Jezus Christus,
Na ruim een half jaar regelmatig zondagen over de Twaalf Artikelen te hebben overdacht is het vanmiddag tijd om eens de balans op te maken. Wat helpt het ons nu, wat hebben we er aan, dat wij dat allemaal geloven? Dat alles, dat loopt van zondag 7 tot en met zondag 22. Dat, allemaal bij elkaar opgeteld, wat betekent dat nu voor ons? Daarmee zijn we in de sfeer van het grote samenvatten. En in die sfeer vallen meestal ook grote woorden, van die woorden die niet maar op een enkel ding wijzen, maar die meer lijken op een grote doos vol dingen, of zelfs op een verhuis-container vol met spulletjes. De volkomen voldoening, gerechtigheid en heiligheid van Christus, dat zijn drie volle dozen. Rechtvaardig voor God zijn, dat is de grote verhuis-container, waar we de hele inboedel van ons leven in kwijt kunnen.
Als je zo in deze zondag rondkijkt krijgen al die grote woorden iets spannends. Het zijn niet alleen maar grote en vaak moeilijke woorden meer. Ze vragen er om dat wij ze uitpakken, dat we kijken wat er allemaal wel niet in zit, dat we de inhoud door onze handen laten gaan. Wat zit daar eigenlijk in, in dat rechtvaardig voor God? Het is het effect van 'dit alles' geloven. Wat is dat alles? Ik ga daar vanmiddag twee kanten van naar voren halen. Om het nu maar alvast van te voren te zeggen: ons geloof is waarde-vast, ons geloven is waarde-loos.
Onze geloof is waarde-vast. Dat is een aardige uitdrukking die wij kennen uit de sfeer van de pensioenen en de oude-dags-voorziening. Een waardevast pensioen groeit mee met de inflatie en de prijsontwikkeling. Het belooft je dat je altijd een bepaald inkomen zult kunnen genieten, ook als het verder minder goed met de economie zou gaan. Met ons geloof is kennelijk iets aan de hand wat je daarmee zou kunnen vergelijken. Het gaat tenminste in antwoord 59 over een goede verhouding met God die tot in eeuwigheid blijft, en in antwoord 60 over een gave van God, die ons tegenover allerlei aanvechtingen van ons geweten toch gegeven wordt. Wat wij geloven houdt zijn waarde. Wat heb je er aan dat je 'dit alles' gelooft, nou, bij elkaar genomen: een waardevast pensioen.
Het is wel aardig dit beeld eens wat vast te houden. Denk eens aan hoe sommige mensen voor hun oude dag gezorgd hebben. Ze hebben niet alleen bij verschillende werkgevers pensioen opgebouwd, maar ook nog een paar koopsom-polissen, een spaarrekening en wat aandelen. En het is leuk om eens die map met gegevens door te bladeren en te kijken hoe het in elkaar zit, wanneer de uitkeringen komen en wat je daar dan mee zou kunnen doen.
Kijk zo eens terug naar die Twaalf Artikelen, alsof het een soort polissen waren, die je iets uitkeren, kijk naar wat en wanneer. Op de hele map van ons geloof kun je zetten: voor God rechtvaardig, of, heel kort: het is o.k., het is goed tussen God en mij. Wat zit daar achter? Wat zit daar in? Nou, een groot vel voorin, waarop staat: om Jezus Christus, is God de almachtige, de Vader van zijn Zoon Jezus, mijn God en mijn Vader. Hij zorgt voor mij, iedere dag, voor altijd. Uitkering, iedere dag dus, gegarandeerd voor iedere volgende dag. Belastingen, premies en eigen risico: voldaan. Nootje: zie volgend onderdeel.
Dan vinden we drie tabbladen. Voldoening, gerechtigheid, heiligheid, staat er op. Als je de eerste opslaat, kom je bij een aantal bladen die iets vertellen over wat Jezus ons geeft en belooft. Blad 1. Het diepe kwaad dat in mij woont, de zonde waarin ik ontvangen en geboren ben is bedekt door de volkomen mens-wording van de eeuwige Zoon van God. Blad 2. Verkeerde daden, woorden en gedachten, waardoor ik God verdriet doe en mensen en dingen beschadig, zijn verzoend door het enig zoenoffer van Christus. Blad 3. De vloek van God over het kwaad, waardoor Hij aan slechte daden slechte gevolgen verbindt en afstand neemt van het kwaad, is overgenomen door Christus en aan het kruis gespijkerd. Blad 4. Onze dood is geen betaling voor ons kwaad meer, maar een doorgang naar werkelijk leven. Uitkering: op ieder gebed, naar behoefte en naar situatie. Nootje: zie volgend onderdeel.
Kijk je dan bij het tabblad gerechtigheid, dan vind je deel twee van de diverse bladen. Blad 1: Christus geeft me goede ideeën en zin om goede daden te doen. Blad 2: In plaats van al die verkeerde daden, woorden en gedachten, geeft de Here Jezus me zijn eigen goede daden te doen, zijn goede woorden te spreken en gedachten te denken. Blad 3: God laat me nooit in de steek. Hij wil er altijd voor me zijn. Blad 4: Als ik sterf zal God mijn leven in het kwadraat zetten, verheffen tot een hogere macht. Uitkering opnieuw: op ieder gebed, naar behoefte en naar situatie. Weer dat nootje: zie volgend onderdeel.
En onder het tabblad heiligheid komt deel drie. Blad 1: Ik wil zelf mijn leven aan God wijden. Blad 2: Ik heb plezier in de wet van God, in al die goede geboden en wegwijzingen. Ik wil werkelijk mens zijn en me tot een goed mens laten vormen door de Geest van Jezus Christus. Blad 3: Ik wil er ook altijd voor God zijn, mijn leven met Hem delen. Blad 4: Laat me nu alvast genieten van het koninkrijk dat komt. Uitkering idem, en weer dat nootje. En driemaal vinden we weer die typerende regels: Belastingen, premies en eigen risico: voldaan.
Volgen we nu dat nootje, dan komen we bij een eigen blad: de Heilige Geest, echt en eeuwig God, wil in mij wonen en mij aan alle goede gaven van God werkelijk deel geven. Hij geeft me rust en blijft altijd bij me. Hij maakt me een functionerend lid van de gemeente, laat me proeven goed groot de genade van de vergeving van mijn zonden is, en zal mij eens helemaal, van top tot teen, vernieuwen om in eeuwigheid in vrede en gerechtigheid te kunnen leven. Uitkering: vandaag, steeds weer vandaag.
Ik loop het nu maar allemaal even heel snel met u langs. Maar dit allemaal wordt samengevat in zondag 23. Rechtvaardig voor God zijn en een erfgenaam van het eeuwige leven, dat worden alleen maar grote woorden als we niet meer naar de binnenkant ervan kijken. Het worden geconcentreerde beloften, grote cadeaus, die we meer dan ons leven lang kunnen uitpakken, als we kijken wat er in verborgen zit. Waardevast. Al deze gaven reiken tot in de eeuwigheid. En al deze gaven helpen je nu al om je geloof vast te houden tegenover alle aanvechtingen.
Van die aanvechtingen haalt zondag 23 in antwoord 60 er één naar voren. Het was de grote aanvechting uit de tijd van de reformatie: ik ben het niet waard, ik heb het niet verdiend, mag ik dan wel zeggen dat het voor mij is? Ik geloof niet dat dit nu vandaag nog typisch onze aanvechting is, al zijn er nog mensen genoeg die er mee zitten. Maar de reactie van zondag 23 heeft ook kracht voor andere aanvechtingen. De reactie van: in even kleinere stapjes terugkijken op wat we geloven. De reactie van: haal nu even die mooie dozen met cadeaus van de Here Jezus naar voren en kijk daar eens in. Ze zijn je gegeven door God. Ze houden hun waarde.
Als wij rondkijken in ons leven en ons aangevochten voelen door zo weinig ervaring van God, door zoveel wat er in ons leven en om ons heen gebeurt, dan wil deze reactie ook ons helpen: kijk nu eens wat je van God gekregen hebt, pak al die gaven nu eens even uit, loop die map met je geloofsartikelen nog eens door, laat je vingers gaan langs al die gaven en beloften, en kijk dan nog eens rond in je leven. Bid om eerst eens op onderdelen te mogen ervaren wat Christus je geeft. Laat je steunen doordat je merkt dat de Here Jezus je zijn leven uitkeert, vandaag al, in vergeving, in een goed idee, in nieuwe zin en energie. Proef en kijk hoe goed de Here is. Kijk maar: het is weer goed, het is o.k. tussen God en jou. Wat je gelooft is waarde-vast.
Goed. Daarbij hoort nog een tweede: ons geloven is waarde-loos. Het is heel belangrijk dat je je dat realiseert. Op alle bladen in de map van ons geloof staan die belangrijke zinnen: Belastingen, premies en eigen risico: voldaan. Daar voeg je met jouw geloof niets aan toe. Geloven is ontvangen, en ontvangen voegt niets toe aan wat je krijgt. Geloven is iets wat je doet, zoals ontvangen iets is wat je doet, maar het is niet iets wat je presteert. Zoals het nergens op slaat om te zeggen: zo, dat heb ik nu eens goed ontvangen, of: hè, hè, dat was me daar es even krijgen, zo slaat het nergens op om te zeggen: zo, dat heb ik nu eens goed geloofd, of: hè, hè, dat was me nog eens geloven.
Iedere gedachte van: ben ik wel gelovig genoeg? is riskant. Voor je het weet kijk je niet meer naar wat je krijgt, maar ben je bezig daar van alles aan toe te voegen. Zo van: ik moet wel veel bidden en veel bijbel lezen, want anders krijg ik niks. Ik moet wel vroom zijn en heel netjes en precies leven, want anders krijg ik niks. Ik moet wel flink dankbaar zijn, want anders gaat het me allemaal de neus voorbij.
Dat is precies de rollen omkeren. Alles begint bij God met krijgen. Die hele map met alles erin krijg je zonder meer en zomaar van God drieënig. De Vader begínt met je te zeggen dat Hij jouw Vader wil zijn. Christus, de Zoon is al tweeduizend jaar geleden begonnen met te leven voor jou. De Heilige Geest is je al lang gegeven vóór je geloofde in Hem. Heel ons geloven is effect daarvan, gave. Het wordt opgeroepen door wat we krijgen en niet andersom.
God houdt hier strikt de hand aan. Want alles wat wij toevoegen zouden aan zijn gaven maakt zijn gaven minder. En daarom heft God op wat wij toevoegen een btw, een belasting op de toegevoegde waarde van méér dan honderd procent. Wie zelf aan het werk gaat om God te dienen, ontdekt vanzelf dat hij steeds minder heeft aan wat hij gelooft, dat er minder te genieten en minder te ontvangen is, en dat hij steeds meer te doen heeft. Voor je het weet ben je niet meer blij, maar moe. En krijgen de aanvechtingen kracht in je leven: eigenlijk zou ik blijer moeten zijn, vromer, eerlijker, maar ik ben het niet. Is het nog wel echt bij mij?
Alles komt steeds weer neer op ontvangen. Dan blijft het leven met God boeiend en iedere dag nieuw. Daarom zou ik zeggen: loop die grote map met Gods gaven nog eens rustig door voor uzelf. Kijk het eens rustig aan. God mijn Vader, Christus mijn Heer, de Geest die wonen wil in mijn hart. Laat het doordringen. Laat ook die gaven van zin om te leven, om te bidden, om te zingen, om bijbel te lezen, groeien in je leven. Geloven is ontvangen. Hoe meer je daarop let, des te meer zul je beseffen dat je nooit kunt zeggen: zo, dat heb ik nu eens goed geloofd. Ons geloven is waarde-loos. Maar daar gaat het dan ook niet om. Wat wij geloven is waarde-vast. Daar moeten we ons dan ook op richten. Dan blijkt die waarde, vandaag en morgen, en tot in eeuwigheid. Amen.